Podatek jako obowiązkowe, publicznoprawne i powszechne, przymusowe, bezzwrotne oraz nieodpłatne świadczenie pieniężne, pobierane przez państwo – jest głównym źródłem dochodów państwa go pobierającego, ewentualnie jednostki samorządu terytorialnego, bowiem one też mają prawo pobierać daniny. Podatki pobierane od podatników państwo wykorzystuje w ramach realizacji zadań publicznych. W głównej mierze pieniądze pozyskane od podatników trafiające do skarbu państwa, województwa, powiatu czy gminy wykorzystywane są na finansowanie przede wszystkim oświaty, służby zdrowia, służb mundurowych takich jak policja i wojsko czy też rozwój infrastruktury, a także wspieranie najuboższych.

Czym jest podatek?

Podatek jako obowiązkowe, publicznoprawne i powszechne, przymusowe, bezzwrotne oraz nieodpłatne świadczenie pieniężne, pobierane przez państwo – jest głównym źródłem dochodów państwa go pobierającego, ewentualnie jednostki samorządu terytorialnego, bowiem one też mają prawo pobierać daniny. Podatki pobierane od podatników państwo wykorzystuje w ramach realizacji zadań publicznych. W głównej mierze pieniądze pozyskane od podatników trafiające do skarbu państwa, województwa, powiatu czy gminy wykorzystywane są na finansowanie przede wszystkim oświaty, służby zdrowia, służb mundurowych takich jak policja i wojsko czy też rozwój infrastruktury, a także wspieranie najuboższych.

W dzisiejszych czasach podatki są jedynie świadczeniami pieniężnymi, jak to zostało wspomniane już na wstępie, jednakże w historii – nie tylko naszego kraju – zapisały się również daniny w postaci przeróżnych dóbr, jakimi obciążone były poszczególne grupy ludności.
Aktualnie w Polsce zgodnie z wypracowaną w doktrynie prawa podatkowego klasyfikacją mamy dwie grupy podatków – pośrednie i bezpośrednie – na które składa się 13 ich rodzajów. Nie ma jednakże konkretnego kryterium ich podziału, można wyróżnić jedynie kilka rozróżniających je cech.

Podatki bezpośrednie, to te, które nałożone są bezpośrednio na dochód lub majątek podatnika – są niejako jego kosztem, w tej grupie wyróżniamy dziesięć rodzajów i są nimi:
1) podatek dochodowy od osób prawnych (CIT),
2) podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
3) podatek od czynności cywilnoprawnych,
4) podatek od spadków i darowizn,
5) podatek od wydobycia niektórych kopalin,
6) podatek od środków transportowych,
7) podatek tonażowy,
8) podatek od nieruchomości,
9) podatek rolny,
10) podatek leśny.

Podatki pośrednie to grupa podatków nie uwzględniających zdolności płatniczej podatnika, nakładane są na przedmiot spożycia. Najogólniej mówiąc ich cechą charakterystyczną jest przerzucalność. Do tej grupy zaliczamy:
1) podatek od towarów i usług (VAT),
2) podatek od gier,
3) podatek akcyzowy.

Najważniejszą i w zasadzie podstawową funkcją opodatkowania jest uzyskiwanie środków, które są niezbędne do pokrycia wyżej wymienianych potrzeb publicznych czyli tzw. funkcja fiskalna. Wszystkie podatki tworzą razem spójny system podatkowy i są ze sobą wzajemnie powiązane.
W Polsce nakładanie podatków oraz innych danin publicznych, określanie stawek podatkowych oraz określanie umorzeń czy ulg następuje w drodze ustawy, a podstawą do ich nakładania jest art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Ordynacja podatkowa

Ogólne zasady podatkowe znajdują się w ordynacji podatkowej – czyli ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku. Jeśli chodzi o zasady opodatkowania konkretnymi podatkami, znajdują się one w ustawach szczegółowych, regulujących każdy z nich – ponieważ regułą w obecnym systemie podatkowym jest to właśnie to, iż każdy z nich powinien być regulowany odrębną ustawą i tak, można tutaj wymienić między innymi ustawę o podatku od spadków i darowizn, ustawę o podatku od towarów i usług, ustawę o podatku rolnym czy ustawę o podatku leśnym. Do wyjątków należą podatki i opłaty tzw. lokalne, które jako jedyne umiejscowione zostały w jednej ustawie.

Przymioty przymusowości oraz obowiązkowości nadane podatkom, oznaczają, że unikanie płacenia podatków czy powstawanie na koncie podatnika zaległości może prowadzić do postawienia przez właściwe organy bardzo poważnych zarzutów popełniania przestępstwa skarbowego. W polskim ustawodawstwie jest specjalny kodeks karny skarbowy, który reguluje sprawy dotyczące tego typu czynów zabronionych.

Według Ministerstwa Finansów w obecnie obowiązującym systemie podatkowym pojawiają się problemy przede wszystkim z niską wykrywalnością oszustw podatkowych, niską ściągalnością podatków należnych czy też dużym obciążeniem podatników związanym z rozliczaniem podatków.

Artykuł został przygotowany przez biuro rachunkowe PulsarBiuro