Światło jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na zdrowie i życie ludzi. Zapewnienie odpowiedniego oświetlenia miejsca pracy jest obowiązkiem pracodawcy wynikającym bezpośrednio z Kodeksu Pracy. Szczegółowy opis warunków oświetlenia można znaleźć w normach PN-EN 12464-1 z roku 2012.
Natężenie oświetlenia
Rozkład luminancji we wnętrzu powinien być jak najbardziej zrównoważony, czyli mówiąc prościej – natężenie padającego światła powinno być jednakowe w każdym kierunku. Sprzyja temu jasny kolor ścian i podłogi. Samo natężenie powinno wynosić ponad 50 luksów na ścianach i 30 na suficie. W przypadku szkół, biur i przychodni jest to odpowiednio 75 i 50 luksów. Szczególną uwagę należy zwrócić na natężenie oświetlenia samego miejsca wykonywania zadania. Odpowiednie parametry dają pracownikowi komfort pracy i zapobiegną ewentualnym problemom zdrowotnym z oczami. Bezpośrednie otoczenie jest pół metrowym pasem wokół miejsca wykonywania zadania i może być oświetlone odrobinę słabiej, acz dobrze jest, by luminancja była taka sama. Jest jeszcze obszar tła, który jest pasem o szerokości 3 metrów wokół bezpośredniego otoczenia. Poziom oświetlenia nie może być w tym przypadku niższy niż 1/3 poziomu otoczenia.
Światło dzienne
Przepisy jasno mówią o zapewnieniu oświetlenia dziennego do pracy. Mowa tu oczywiście o oknach. Ich powierzchnia nie może być mniejsza niż 1/8 powierzchni podłogi, jeśli pomieszczenie jest przeznaczone do pobytu ludzi. W innym przypadku jest to 1/12 powierzchni podłogi. Ogólne zasady BHP nakazują utrzymywanie okien w czystości, by dostęp światła nie był zakłócony. Należy pamiętać, by stanowiska pracy były umiejscowione w sposób zapobiegający zjawisku olśnienia, czyli oślepienia. Zarówno okna jak i lampy nie mogą znajdować się bezpośrednio w zasięgu wzroku pracownika. Podobnie, należy usunąć obiekty, które mocno odbijają światło powodując olśnienie pośrednie.
Rodzaje źródeł światła
W każdym pomieszczeniu pracy stałej powinno zostać zapewnione światło dzienne, gdzie jego natężenie może być zróżnicowane dla poszczególnych rodzajów zadań. Niezależnie od tego, wnętrze należy zaopatrzyć w dodatkowe źródła światła sztucznego. Wyróżniane są trzy podstawowe rodzaje oświetleń. Pierwsze, ogólne, ma za zadanie oświetlić dany obszar pomieszczenia, bez uwzględnienia specjalnych wymagań niektórych jego części – są to lampy sufitowe i ścienne. Kolejny typ to oświetlenie miejscowe, które ma zwiększyć natężenie światła w konkretnym obszarze zadań wzrokowych. Do najpopularniejszych przedstawicieli tego rodzaju należą lampy biurowe mocowane bezpośrednio przy miejscu pracy. Oświetlenie złożone łączy oba typy. To, jakie źródło zostanie zainstalowane w pomieszczeniu zależy w dużej mierze od minimalnych wymagań oświetleniowych danego zadania. Tak więc prace magazynowe wymagają 200 luksów, gdzie prace komputerowe już 500 luksów.
Lampy wyładowcze i żarowe
Najczęściej wykorzystuje się dwa rodzaje lamp – wyładowcze i żarowe. Te pierwsze to bardzo dobrze wszystkim znane świetlówki czy neonówki. Bardzo często używane, jednak i szkodliwe z powodu swojego “migotania”. Choć oko ludzkie nie jest w stanie go zarejestrować bezpośrednio, zjawisko przyczynia się do chorób oczu czy migreny. Normy zabraniają stosowania pojedynczych lamp tego typu w pomieszczeniach, w których znajdują się ludzie przez dłużej niż kilka minut. Należy zainstalować układ świetlny kilku lamp pracujących w różnych fazach. Światło żarowe reprezentuje zwykła wolframowa żarówka, której wprawdzie już się nie produkuje, ale rozwiązanie przejęły lampy halogenowe. Świecenie pojawia się, gdy poprzez przepływ prądu przez drut, ten rozgrzewa się. Żarówki halogenowe są uważane za zdrowe dla oczu człowieka, dlatego bardzo często wykorzystuje się je przy źródłach oświetlenia miejscowego.
Podsumowanie
Odpowiednie oświetlenie miejsca pracy, choć może wydawać się pracochłonne i kosztowne, przyniesie same zyski dla pracodawcy. Poza jakże ważnym aspektem zdrowia, pracownicy są bardziej wydajni i zadowoleni. Po wielogodzinnej pracy dopada ich mniejsze zmęczenie oraz chętniej przychodzą do miejsca pracy. Wydajność takiej osoby rośnie, a koszty szybko się zwrócą.
Pomocy w przygotowaniu poradnika udzieliła nam firma oferująca lampy biurowe umożliwiające doświetlania stanowisk pracy.
