Zjawisko mobbingu jest coraz powszechniejsze, występuje w wielu zakładach pracy. Pracownicy czują się poniżani, zastraszani, a to powoduje poważne konsekwencje. Jak rozpoznać mobbing? Do kogo zwrócić się o pomoc?

Czym jest mobbing?

Mobbing znany jest od dawna, ale dopiero w XXI wieku ludzie zaczęli być świadomi swoich praw i zaczęli o nim mówić. Mobbing jest zjawiskiem długotrwałym, w bezpośrednim tłumaczeniu oznacza „rzucić się na kogoś”. W pracy mobbing oznacza prześladowanie, znęcanie się psychiczne nad pracownikiem, zastraszanie i poniżanie. To terror psychiczny, który na początku powoduje zaniżenie własnej samooceny, lęk, wyeliminowanie z zespołu współpracowników, w konsekwencji może doprowadzić do wielu problemów, chorób, depresji, a nawet samobójstwa. Dokładne wyjaśnienie definicji mobbingu można znaleźć w art. 943 § 2 Kodeksu Pracy.  Do przykładów mobbingu można zaliczyć:

• traktowanie danej osoby „jak powietrze”, niezwracanie uwagi na to, co mówi,

• odbieranie ważnych obowiązków i projektów, przydzielanie zadań poniżej kompetencji,

• nieustanne krytykowanie,

• przydzielanie nadmiaru obowiązków, niemożliwych do wykonania,

• rozsiewanie plotek na temat konkretnej osoby,

• ingerowanie w przekonania mobbingowanej osoby,

• przemoc fizyczna,

• molestowanie seksualne.

Mobberem może być prezes, główny przełożony, współpracownik. Ofiara może nie mieć kontaktu z oprawcą, który często namawia innych pracowników do określonych działań.

Fazy mobbingu

Mobbing pojawia się stopniowo, przechodzi określone fazy. W przypadku, gdy pojawią się pierwsze niepokojące sygnały, należy szybko zareagować i nie dopuścić do trwałego pogorszenia atmosfery w firmie. Występuje:

• Faza wczesna – dotyczy zazwyczaj jakiegoś niezakończonego konfliktu. Ofiara zaczyna być piętnowana, poniżana, ale jeszcze nie jest świadoma, że dochodzi do mobbingu;

• Faza stagnacji (faza eskalacji konfliktu) – w tej fazie dochodzi do różnych zdarzeń, które mają na celu piętnowanie pracownika. Jest ignorowany, obgadywany, nieustannie krytykowany, obrażany przez inne osoby. Mobber głośno komentuje wady pracownika, zarzuca mu wiele nieprawdziwych zachowań;

• Faza izolowania (faza zaawansowana) – mobbingowany pracownik jest dalej szykanowany, zaczyna odczuwać skutki tego stanu. Mogą wystąpić objawy psychosomatyczne, różnego rodzaju dolegliwości, obniżenie odporności, bezsenność, stany depresyjne, a to powoduje, że znacząco obniża się efektywność pracy;

• Faza ostateczna – w tej fazie dochodzi do nasilenia konfliktu, mobbing przybiera skrajne formy. Pracownik zostaje zwolniony lub sam składa wypowiedzenie. Często pojawia się depresja, a także myśli samobójcze.

Gdzie szukać pomocy?

Mobbing to zjawisko niedopuszczalne, dlatego osoby, które w pracy czują się zastraszane i poniżane, powinny zacząć działać. Najczęściej mobbing powoduje, że dana osoba zwalnia się z pracy, ale nie jest to rozwiązaniem problemu. Krytykowanie czy poniżanie ma skutki długofalowe, powoduje obniżenie samooceny, lęk, depresje, dlatego konieczne może być leczenie u psychiatry lub skorzystanie z psychoterapii. Psychoterapia pomaga odzyskać pewność siebie, zrozumieć, że problem nie wynika z winy pacjenta. Osoba mobbingowana uczy się, jak w przyszłości poprawnie reagować i stawiać jasne granice. Ważne, aby ofiara zadbała, aby mobber został ukarany. Należy porozmawiać z pracodawcą, udać się do inspekcji pracy czy sądy. Ważne, aby zebrać dowody, które pomogą ukarać winnego. Pomocne mogą być nagrane rozmowy, materiały z kamer zakładowych, wiadomości mailowe lub smsy. Można również skorzystać z pomocy osób, które wiedzą, jak udowodnić mobbing i co zrobić, aby winny poniósł zasłużoną karę. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę np. “Radca prawny Wrocław”, a pojawi się oferta osób, które będą w stanie pomóc klientom znaleźć kompromis z pracodawcą, uzyskać odszkodowanie, a w razie problemów, reprezentować klienta przed sądem.

Mobbing nie powinien mieć miejsca. To zachowanie, które trzeba piętnować, a osoby, które stosują takie praktyki, karać. Warto walczyć o swoje prawa, samodzielnie lub z pomocą specjalistów.